Arsenal Tabyası

Gazimağusa surları içinde bulunan tarihi kale yeniden adlandırılmıştır ve halka açık bir türbeye ve müzeye ev sahipliği yapmaktadır.

Osmanlılar, Kıbrıs’ı fethetmeye karar verdiğinde İmparatorluğun Kilis Valisi Canbulat Bey de fetih ordusuna katılmıştır.

Lefkoşa’nın fethedilmesinde oldukça başarılı olan Canbulat Bey; İskender Paşa ve Deniz Paşa’nın yanı sıra Gazimağusa surlarının güneyine giden Osmanlı ordusu sağ kanadının komutanı olarak atanmıştır.

Osmanlılar şehri bombalamaya bu bölgeden başladıkları için, en fazla zararı şehrin güneydoğu kısmındaki eski bölgesinin duvarları içerisindeki uzun binalar görmüştür.

Osmanlılar, Gazimağusa surlarına büyük ölçekli saldırılarını gerçekleştirmeye devam etmiştir ve deva duvarların altından tüneller kazmaya çalışmıştır. Ancak Venedikliler bu tünelleri tahrip ederek yıkılmalarına neden olmuştur. Savunma halinde olan Venedikliler, herhangi bir saldırı olursa düşmanların paramparça hale getirmesi için tabyanın girişine dönen tekerlekler üzerine keskin çarklar yerleştirmiştir.

Venedikliler, şehri surları ve iyi ekipmanlı tabyaları ile oldukça iyi savunmuştur. Bu sebeple kuşatma aylarca sürmüştür.

Ünlü bir efsaneye göre, bıçaklı dönen tekeri aşmak ve Osmanlıların şehir girişinden geçişini sağlamak için Canbulat atını bu engele doğru sürmüştür. Bunu yaparken, Canbulat’ın kafası kesilmiştir. Ancak o buna aldırmadan kafasını almış ve atının üstüne yerleştirmiştir. Kellesi koltuğunun altında günlerce savaşmaya devam etmiştir. Bu Osmanlı askerlerini saldırıya devam etmeye motive etmiştir ve en sonunda Venedikliler teslim olmuştur.

Venediklilerin Arsenal Tabyası olarak adlandırdığı bu yapı, 1572 yılında gerçekleştirilen kanlı kuşatma sırasında atının üstünde surlara saldırırken yiğitçe can veren bu Osmanlı kahramanının anısına Canbulat Tabyası olarak değiştirilmiştir.

Şehidin mezar kalıntıları, günümüz Türklerinin Kuzey Kıbrıs’ı ziyaret eden hacılar için de uğrak bir yer olan Tabyada yer almaktadır. Efsaneye göre bu türbe üzerine büyüyen bir incir ağacının meyvelerinin, burayı ziyarete gelen kadınlara doğurganlık sağladığına inanılmaktadır.

Bu tabya aynı zamanda, Osmanlı toplarının, üniformalarının, antik parçalarının ve Venedik ağır silahlarının sergilendiği etnografik ve arkeolojik Canbulat Müzesine ev sahipliği yapmaktadır.

Arsenal Tabyasının tahribinden sonra, kuşatma altındaki şehir hızla yenilenmeye başlamış ve koruma duvarları yeniden inşa edilmiştir. Bu yenilemeler Osmanlı İmparatorluğu Arsenal ve Ravelin Tabyalarını ve ziyaretçilerin kolayca görebileceği ikisinin arasında kalan güney duvarlarını ele geçirdikten sonra da devam ettirilmiştir.

Gazimagusa Feneri de bu tarihi yerde boy göstermektedir.