In memory of the Martyred Pilot

1963 yılının sonlarına doğru, adadaki Kıbrıs Rumları, Kıbrıs Türklerine karşı sistematik bir etnik temizlik hareketi başlatmıştır.

Bunu takip eden aylarda, yüzlerce köy tahliye edilmiştir ve Kıbrıs Türkleri köylerini terk edip sürekli kuşatma altında tutulan bölgelere yerleşmişlerdir.

Kısa Tarihçe

1964 Ağustos ayında, Rum Milli Muhafız Ordusu, adanın kuzeybatı kıyısında bulunan Kıbrıs Türk bölgesi olan Erenköy’e saldırmıştır. Burası, Kıbrıs Türklerinin kontrolünde kalan son birkaç liman alanından birisiydi ve Rum’lara göre Kıbrıs Türk askeri gücü Türkiye’den gelen mal ve silah tedarikini buradan sağladığı için bu köye bir operasyon gerçekleştirmek şarttı.

Erenköy’de Kıbrıs Türklerine karşı 6 Ağustos 1964 tarihinde hem karadan hem denizden gerçekleştirilen bu operasyon, emekli Yunan Albayı ve EOKA lideri Georgios Grivas tarafından komuta edilen profesyonel olarak eğitilmiş binlerce asker tarafından gerçekleştirilmiştir.

EOKA, Kıbrıs’ta adanın kendi kaderini tayin etmesi için İngiliz hükmünün sürmesi ve sonrasında adanın Yunanistan ile birleşmesi amacıyla savaşan Kıbrıs Rumlarının ulusal terör örgütüdür

Çoğunluğu 750 üniversite öğrencisinden oluşan Erenköy bölgesini savunanlar, Kıbrıs Garantör Gücü olarak müdahale yetkisini kullanan Türkiye’den gelen Türk Hava Kuvvetleri’nin geldiği 8 Ağustos tarihine kadar direnmişlerdir.

Erenköy Direnişi

8 Ağustos 1964 tarihinde Türk Hava Kuvvetlerinin savaş pilotu olan Cengiz Topel, bugün “Erenköy Direnişi” olarak bilinen Türkiye’nin kuşatılmış Kıbrıs Türklerini korumak için gerçekleştirdiği askeri harekatta görevlendirilmiştir.

Türkiye’nin kuzeybatısında yer alan Eskişehir Hava Üssünden Kıbrıs için ayrılan 112. Filo Komutanlığı’nda oluşturulan dörtlü kolda liderlik yapmıştır. Topel yönetimindeki F-100 Süper Sabre tipi uçak, Arion adlı Kıbrıs Rum devriye gemisini bombalarken bir Kıbrıs Rum gücü tarafından, 40 mm uçaksavar ateşiyle vurulmuştur.

Cengiz Topel uçaktan kurtulmayı ve paraşütle karaya inmeyi başarmıştır ancak hemen Kıbrıs Rum köylüleri tarafından yakalanıp İngiliz hastanesine götürülmüştür. Rum Milli Muhafız Ordusu üyeleri Topel’i hastane yatağından kaçırıp kendi üslerine götürmüştür.

Bedenine yapılan otopsi raporuna göre, ağır şekilde işkence görmüş ve sonrasında birkaç kez ateş edilerek öldürülmüştür.

29 yaşında hayata gözlerini yuman Topel’in naaşı 12 Ağustos 1964 tarihinde Türk yetkililerin ısrarlı girişimleri sonucu geri gönderilmiştir. 14 Ağustos 1964 tarihinde İstanbul’daki Edirne Şehit Mezarlığında ebediyete uğurlanmıştır.

Sonrası

Topel’in cesareti ve sayısız Erenköy özgürlük savaşçımız sayesinde köy kurtarılmıştır, ağır çatışmaların sona ermesiyle Birleşmiş Milletler Kuvvetleri Kıbrıs Türklerine fazlasıyla ihtiyaç duyulan insani yardımı ulaştırarak alana geri dönmüştür.

Fakat, tıpkı diğer kuşatılmış alanlarda olduğu gibi Erenköy için de savaş henüz sona ermemiştir. 10 yıldan fazla süre boyunca, zaman zaman saldırılar düzenleyen Kıbrıs Rumları tarafından kuşatılmış olarak zor koşullarda acılara katlanmaya devam etmişlerdir. 20 Temmuz 1974 Kıbrıs Barış Harekatı’na kadar çatışmalar sona ermemiştir.

Anısına

Cengiz Topel görevde hayatını kaybeden ilk pilot olarak tarihe geçmiştir. Onun kahramanca gösterdiği çabayı her zaman anmak amacıyla Lefke yakınlarında Yeşilyurt’ta bir hastanenin ismi 1975 yılında Cengiz Topel Hastanesi olarak değiştirilmiştir.

Aynı zamanda, Lefke yakınlarındaki Gemikonağı köyündeki sahil şeridine, paraşütle indiği noktaya Şehit Hava Pilot Yüzbaşı Cengiz Topel Anıtı dikilmiştir. Bu anıt onun kahramanlığını hatırlatan halka açık manevi bir hatıradır.

Türkiye’de İzmit yakınlarında bulunan bir Türk Hava Kuvvetleri üssünün adı Cengiz Topel Deniz Hava Üs Komutanlığı olarak değiştirilmiştir. Eskişehir’de ise anısına yapılmış uçuş kıyafetiyle betimlenmiş bronz bir anıtı bulunmaktadır.

Ayrıca, Kuzey Kıbrıs’ta, Türkiye’de ve Birleşik Krallık ’ta bile bazı sokaklara, okullara ve hastanelere şehit pilotun ismi verilmiştir. 

Erenköy

Günümüzde, aynı zamanda Yunanca ismi Kokkina olarak bilinen Erenköy, Kuzey Kıbrıs ‘ta bir ekslavdır. Yani, Kıbrıs Rumlarının yaptırımlarına göre bu bölgeye, kıyı şeridi kapatıldığı için ancak Kuzey Kıbrıs’tan deniz yoluyla ulaşılabilmektedir.

Şu an yerleşim bulunmayan Erenköy’e giden ziyaretçiler, yakın dağlarda Kıbrıs Türklerinin düzenli olarak maruz kaldığı çatışmalar zamanında şiddetli bombardımandan kaçmak için kazdıkları mağaraları görecektir.

Harita